Được biết, xứ Hoan Châu ngày xưa chính là xứ Nghệ cũ từ thời nhà Hậu Lê. Ngày nay nơi này được chia thành 2 tỉnh là Nghệ An và Hà Tĩnh. Tương truyền, chùa Hương Tích ở Hà Tĩnh là nơi công chúa Diệu Thiện (con gái của Sở Trang Vương) tu hành đắc đạo và đến nay, những “dấu thơm” của Phật vẫn còn in dấu nơi đây.

Chùa Hương Tích “Hoan Châu đệ nhất danh lam” nằm ở đỉnh núi Hương Tích – một trong những ngọn núi đẹp nhất của dãy Hồng Lĩnh nổi tiếng thuộc huyện Can Lộc, tỉnh Hà Tĩnh, có độ cao 650m so với mực nước biển.

Khi trải nghiệm tour chùa Hương Hà Tĩnh du khách sẽ phải trầm trồ bởi vẻ đẹp kì vĩ của núi sông nơi đây, bên cạnh đó là có cơ hội được tìm hiểu về những câu chuyện hấp dẫn của chùa Hương Tích.

Chùa Hương là một quần thể di tích văn hóa tôn giáo với nhiều ngôi chùa thờ Phật Tổ và có một số ngôi đờ thờ Thần. Quần thể di tích này được chia làm ba khu vực chính đó là Thượng điện, đền Thiên Vương và cuối cùng là am Thánh Mẫu – nơi công chúa Diệu Thiện tu hành và hóa Phật Quan Âm.

Một trong những công trình kiến trúc tiêu biểu nhất trong quần thể kiến trúc chùa Hương Tích đó là Cung Tam Bảo. Nơi quy tập rất nhiều pho tượng Phật có niên đại từ hàng trăm năm đến hàng nghìn năm. 50 pho tượng Phật ngồi im kín điện, cao ngang tầm ngực, mây bay vờn quanh. Tất cả như khoác lên một vẻ lung linh hư ảo giữ sương mây, lửa nến.

Ngoài 3 khu vực chính, chùa Hương Hà Tĩnh còn có miếu cửa rừng, trạm nghỉ Phật Bà, am Giác Phổ, khe Quỷ Khốc, thác Giải Oan, Bãi chợ, chùa Thượng, Nhà thờ tổ, điện Thánh Mẫu, am Diệu Thiện, am Dược Sư, nền Trang Vương, am Bát Cảnh… Phía sau chùa là vô số tảng đá lớn, xung quanh nhiều cây cổ thụ vươn ra tỏa bóng rêu phong xuống các mái chùa, tạo cho cảnh thêm u tịch, trầm tư, linh thiêng, huyền ảo…

Chùa còn có những cảnh sắc tuyệt đẹp liên kết như: động Tiên Nữ 36 cửa vào ra, am Phun Mây, suối Tiên Tắm… với khung cảnh hoang sơ, huyền ảo cùng với mùi hương khói tỏa ra trong một không gian tĩnh lặng của một miền núi rừng xanh thẳm khiến cho tâm hồn của các du khách đi tour chùa Hương Hà Tĩnh thoải mái, xóa tan mọi bộn bề, áp lực của cuộc sống.

Ngoài khám phá vẻ đẹp của núi rừng và kiến trúc của các công trình kiến trúc nơi đây, du khách đi tour chàu Hương Hà Tĩnh còn có cơ hội được nghe kể về nhiều truyền thuyết hấp dẫn.

Chùa Hương Hà Tĩnh gắn liền với sự tích công chúa Diệu Thiện – con gái của Sở Trang Vương chạy trốn khi bị vua cha có ý định gả cưới cho một quan võ ác độc cho nên nàng đã không tuân theo ý vua cha và bị ruỗng rẫy, công chúa Diệu Thiện đã bỏ trốn ra chùa ở. Tương truyền khi xưa Hổ Thần linh thiêng đã che chở cho công chúa Diệu Thiện tới núi Hồng Lĩnh dựng am, tu hành. Phật Tổ lại sai Bạch Hổ đưa nàng trốn sang đất Việt Thường. Đến vùng núi Ngàn Hống, Thần Hổ cõng công chúa đến con suối có tên là Hương Tuyền. Sau đó, Thần Hổ lại đưa Diệu Thiện lên động cao Đá Đôi để ẩn thân nhưng vẫn không được yên. Cuối cùng, Thần Hổ đưa xuống động Hương Tích và ẩn thân trong một hang đá, đó chính là Hương Tích.

Và theo truyền thuyết, am Thánh Mẫu là nơi Công chúa Diệu Thiện tu hành và hóa Phật Quan Âm.

Theo Trần Thị Cẩm Nhi (Wiki Travel)